QUY TRÌNH PHÒNG TRỪ BỆNH HẠI TRÊN CAM TRƯƠC THU HOẠCH CÓ SỬ DỤNG SẢN PHẨM NANO

Ngày đăng : 15/01/2020

QUY TRÌNH KỸ THUẬT

1. Tên quy trình kỹ thuật: Quy trình phòng trừ bệnh hại trên cam trước thu hoạch có sử dụng sản phẩm nano
(Ban hành kèm theo Quyết định số 511/QĐ-BVTV/KH-HTQT của Viện trưởng Viện Bảo vệ thực vật ngày 24/9/2019)
2. Tác giả: Nguyễn Thị Bích Ngọc1, Nguyễn Hoài Châu2, Nguyễn Thị Tường Vân2, Đào Trọng Hiền2, Hà Minh Thanh1, Phạm Thị Dung1, Ngô Thị Thanh Hường1, Đỗ Duy Hưng1, Vũ Duy Minh1, Nguyễn Nam Dương1.
Địa chỉ tác giả: Viện Bảo vệ thực vật1, Viện Công nghệ môi trường2
3. Nguồn gốc xuất xứ: “Quy trình phòng trừ bệnh hại trên cam trước thu hoạch có sử dụng sản phẩm nano” là kết quả nghiên cứu của đề tài nhánh số 6 “Nghiên cứu ứng dụng các sản phẩm nano kim loại và composite trong phòng chống một số bệnh nấm phổ biến và gây tác hại lớn trên cây ăn quả và quả trước và sau thu hoạch”. Thuộc Hợp phần 2: “Nghiên cứu ứng dụng các chế phẩm nano trong trồng trọt” mã số: VAST.TĐ.NANO.02/15-18. Thuộc Dự án: Nghiên cứu ứng dụng công nghệ nano trong nông nghiệp. Mã số VAST.TĐ.NANO-NN/15-18.
4. Phạm vi và đối tượng áp dụng
4.1. Đối tượng áp dụng: Quy trình này được áp dụng để quản lý tổng hợp bệnh thối rụng quả do bệnh thán thư và thối nâu gây ra trên cam tại Tuyên Quang và các tỉnh có điều kiện sinh thái và canh tác tương tự.
4.2. Phạm vi áp dụng: Quy trình này áp dụng cho các tổ chức, cá nhân trồng cây cam ở Tuyên Quang và các tỉnh có điều kiện sinh thái và canh tác tương tự.
5. Nội dung quy trình kỹ thuật
5.1. Triệu chứng, tác nhân và đặc điểm gây hại bệnh thán thư do nấm C. gloeosporioides
Triệu chứng bệnh
Trên lá: Bệnh có thể gây hại ở nhiều vị trí khác nhau, nhưng bệnh thường gây hại ở chóp lá và mép lá. Vết bệnh có màu vàng nâu, hình hơi tròn, sau đó vết bệnh lớn dần, xung quanh có viền nâu đậm, giữa vết bệnh màu vàng nhạt, vết bệnh có nhiều vòng đồng tâm và trên bề mặt vết bệnh có những chấm đen nhỏ li ti, đó là các ổ nấm và làm cho vòng đồng tâm có màu đậm hơn. Nhiều vết bệnh liên kết lại làm lá bị cháy thành mảng lớn, lá rụng sớm, ảnh hưởng đến sinh trưởng của cây.
Trên hoa: Bệnh tạo thành các đốm bệnh có màu nâu cam trên cánh hoa, làm rụng hoa để lại cuống, đài hoa.
Trên quả: bệnh, xuất hiện những đốm nhỏ tròn, màu vàng nhạt trên vỏ quả, vết bệnh hơi lõm vào vỏ. Vết bệnh trên vỏ bị khô sần sùi, bệnh càng nặng vết bệnh càng lan rộng, khi quả bị nứt do bệnh thán thư thìngay vết bệnh và có nhựa chảy ra (điều kiện ẩm độ cao). Lá và quả thường bị rụng, cành bị khô.
Tác nhân gây bệnh
Do nấm Colletotrichum gloeosporioides gây ra.
Đặc điểm gây hại và phương thức lây lan
Bệnh thán thư phát triển và gây hại nhiều trong mùa mưa. Nấm bệnh tồn tại trong tàn dư thực vật từ mẫu bệnh. Các quả nằm khuất trong tán cây thường bị bệnh nặng hơn.
Nấm không những ký sinh trên mô sống mà còn có thể sống hoại sinh trên những mô cây chết hoặc bên dưới tán cây có múi, được xem như là vi sinh vật xâm chiếm thứ cấp.
Bào tử nấm gây bệnh lây lan chủ yếu qua nước mưa, bộ phận cây bị nhiễm bệnh, hom giống, qua gió, nguồn nước tưới ô nhiễm và qua dụng cụ cắt tỉa.
5.2. Triệu chứng, tác nhân và đặc điểm gây hại bệnh thối nâu do nấm Phytophthora spp.
Triệu chứng bệnh
Triệu chứng đầu tiên xuất hiện là sự biến đổi màu nhẹ của vỏ sang màu nâu nhạt. Tổn thương vỏ giống như bị úng nước, nhưng nhanh chóng chuyển sang mềm dần và có một màu nâu oliu. Trên vỏ các vùng nấm trắng phát triển, có thể nhìn thấy được, nấm xuất hiện nhanh trên bề mặt quả trong điều kiện ẩm ướt. Sau một thời gian xâm nhiễm và gây bệnh, quả bị mềm và rụng.
Tác nhân gây bệnh
Phytophthora citrophthora, Phytophthora nicotianae
Đặc điểm gây hại
Phytophthora là một loài nấm đất, nấm thủy sinh nên khả năng lây lan bệnh rất nhanh và phụ thuộc vào độ ẩm cao, mưa. Nấm Phytophthora có thể nảy mầm xâm nhập trực tiếp qua lớp biểu bì còn nguyên vẹn của cây nhờ vũ khí cơ học (giác bám) và vũ khí hóa học (các enzym thủy phân). Vào mùa mưa ở các vườn trồng mật độ dầy, kém thoát nước, ẩm độ không khí cao thì nấm Phytophthora dễ tấn công và gây hại nặng.
5.3. Biện pháp quản lý bằng sử dụng sản phẩm nano
Kết quả thử nghiệm các sản phẩm nano bạc, đồng, kẽm và nano hợp kim bạc đồng từ trong phòng thí nghiệm đến các thí nghiệm đồng ruộng đã chứng minh được sản phẩm nano hợp kim bạc đồng cho hiệu quả phòng trừ bệnh thán thư (Colletotrichum gloeosporioides) và thối nâu (Phytophthora spp.) cho hiệu quả đạt cao nhất. Do đó quy trình hướng dẫn sử dụng sản phẩm nano hợp kim bạc đồng để phòng trừ bệnh thán thư và đốm nâu gây thối rụng quả cam trước thu hoạch được sử dụng chế phẩm này và quy trình sử dụng như sau:
Liều lượng: 0,2 – 0,25 %
Cách dùng: Pha 50 – 75ml/bình 25 lít hoặc 400 – 500ml/200 lít, phun ướt đều cây.
Thời điểm: Phun 3 đợt, mỗi đợt 2 lần cách nhau 15 ngày.
Đợt 1: vào thời điểm đậu quả ổn định (T3-4)
Đợt 2: Vào mùa mưa (T6-7)
Đợt 3: Vào giai đoạn quả chuyển sang chín (T9-10)
Thời gian cách ly: 3-5 ngày
5.4. Các biện pháp khác
Biện pháp giống
Sử dụng cây giống sạch bệnh được sản xuất từ cây mẹ S0 , cây đầu dòng sạch bệnh trong hệ thống nhà lưới 3 cấp tại các cơ sở có uy tín, cây sinh trưởng và phát triển tốt.
Biện pháp canh tác
Vệ sinh đồng ruộng
Thường xuyên thăm vườn, làm cỏ, cắt bỏ cành, quả sâu bệnh, tàn dư cây bệnh, thu gom và tiêu hủy. Quét vôi toàn bộ gốc và thân cây 2 lần/năm, quét cao 1 - 1,2m.
Hệ thống tưới và thoát nước
Vườn trồng phải có hệ thống tiêu thoát nước nhanh khi có mưa to, mực nước mương nên cách líp ít nhất từ 40-50cm, xẻ rãnh thoát nước tốt nhằm tránh ngập úng cục bộ đối với những vùng có địa hình không bằng phẳng. Đối với những vườn trồng mới, cần chú ý đến yêu cầu kỹ thuật trong việc thiết kế vườn trồng để đảm bảo sự bền vững của vườn về lâu dài.
Cắt tỉa
Cắt tỉa sau thu hoạch: Sau thu hoạch quả, cắt bỏ đoạn cành đã cho quả, cành vượt, cành trong tán, cành sâu bệnh, cành la sát đất...
Cắt tỉa vụ xuân: Sau đậu quả ổn định (T2 - T3 dương lịch), tỉa nhẹ các cành vượt, cành sâu bệnh, cành mọc trong tán, tỉa những chùm quả quá nhiều, quả dị hình cong vẹo.
Cắt tỉa vụ hè: Tháng 5- 6, tỉa bỏ lộc hè mọc quá dày và yếu, lộc trong tán, cành sâu bệnh, cành vượt, tỉa bỏ quả nhỏ, dị hình và tỉa thưa chùm quả dày.
Bón phân
Thời điểm và liều lượng bón
- Lần 1(Sau khi thu hoạchT12- T1): Bón vôi + 100% phân hữu cơ + 100% lân + 1/3 đạm + 1/3 Kali.
- Lần 2 (Đậu quả ổn định, T3 – T4): 1/3 đạm + 1/3 Kali
- Lần 3(Nuôi quả T7 - T8 ): 30% N + 30% K
Cách bón:
Bón phân hữu cơ: Đào các rãnh hình vành khăn hoặc các hố xung quanh rìa tán cây, sâu và rộng 30 cm. Trộn phân đều phân với đất, lấp đất và tưới nước.
Bón phân vô cơ: Xới nhẹ đất, rải phân theo hình chiếu của tán sau đó tưới ẩm. Có thể sử dụng thêm phân bón qua lá và các sản phẩm phân bón vi lượng.
Biện pháp sinh học
Sử dụng phân chuồng hoai mục ủ phối trộn cùng chế phẩm nấm đối kháng Trichoderma và nấm Metarhizium để xử lý đất nhằm hạn chế nấm bệnh và sâu gây hại trong đất.