Cây Na là loại cây trồng có giá trị kinh tế cao và trồng được ở các điều kiện địa hình khó khăn khác nhau. Sâu và nhện hại luôn là đối tượng gây hại và ảnh hưởng đến năng suất, chất lượng quả Na, tuy nhiên các nghiên cứu cơ bản và ứng dụng đến nay vẫn chưa được quan tâm. Trước tình hình đó, đoàn cán bộ của Viện Bảo vệ thực vật đã thu mẫu và giám định thành phần sâu và nhện hại Na ở La Hiên - Võ Nhai - Thái Nguyên. Kết hợp giữa điều tra thực địa và giám định tại phòng thí nghiệm của Viện. Bước đầu đã ghi nhận được các kết quả sau:
1. Kết quả điều tra sinh vật hại cây Na
Đã xác định được 9 loài sâu hại trên cây Na tại Võ Nhai, Thái Nguyên. Trong 9 loài thu được tại thời điểm điều tra có 3 loài sâu hại quan trọng với tần suất xuất hiện >50% là nhện đỏ cà phê Olygonychus coffeae, bọ phấn trắng Aleurocanthus citriperdus và bọ trĩ Thrips sp. Các loài còn lại đều có tần suất xuất hiện dưới 25% (bảng 1).
Bảng 1. Thành phần sâu hại na đã phát hiện ở Thái Nguyên, năm 2019
TT |
Tên tiếng Việt |
Tên khoa học |
Độ bắt gặp |
Bộ phận bị hại |
Bộ cánh đều - Homoptera |
||||
Họ Membracidae |
||||
1 |
Rầy sừng |
Tricentrus sp. |
- |
Thân, lá |
Họ Aleurodidae |
||||
2 |
Bọ phấn trắng |
Aleurocanthus citriperdus Quaintance and Baker. |
+++ |
Búp non, lá |
Họ Pseudococcidae |
||||
3 |
Rệp sáp giả cam |
Planococcus citri (Risso) |
+ |
thân, quả |
Họ Margarodidae |
||||
4 |
Rệp sáp bông Ai Cập |
Icerya aegyptiaca (Douglas) |
- |
Lá, thân, quả |
Họ Pentatomidae |
||||
5 |
Bọ xít vằn |
Erthesina fullo Thunberg |
- |
lá |
Bộ cánh tơ - Thysanoptera |
||||
Họ Phloeothripidae |
||||
6 |
Bọ trĩ |
Thrips sp. |
+++ |
Quá, búp non |
7 |
Sâu cuốn lá |
Archips micaceanus (Walk.) |
- |
Lá non |
Bộ hai cánh - Diptera |
||||
Họ Tephritidae |
||||
8 |
Ruồi đục quả phương đông |
Bactrocera dorsalis Hendel |
+ |
Quả |
Bộ ve bét - Acari |
||||
Họ Tetranychidae |
||||
9 |
Nhện đỏ cà phê |
Olygonychus coffeae Nietner |
+++ |
Lá bánh tẻ, lá già |
Ghi chú: - :Tần suất xuất hiện < 5%
+ :Tần suất xuất hiện 5-25%
++:Tần suất xuất hiện 26-50%
+++: Tần suất xuất hiện > 50%
Qua kết quả điều tra cho thấy bọ trĩ là nguyên nhân chính gây ra bệnh “mèo cào”; “ma cào” trên quả (tên địa phương thường gọi). Đặc biệt thời điểm cây Na mới ra lộc, bọ trĩ gây hại làm cho lá non, búp non chùn lại và rụng do vậy cần phải phòng trừ sớm ở thời điểm đầu tháng 4 hàng năm khi cây na mới ra lộc. Nếu không phòng trừ giai đoạn này bọ trĩ sẽ gia tăng mật độ và gây hại trên hoa, quả gây ra hiện tượng trên. Bên cạnh đó khi Na thụ phấn được khoảng 30 ngày cần theo dõi thường xuyên mật độ bọ phấn (tháng 5) để có biện pháp phòng chống kịp thời, đây là thời điểm bọ phấn phát triển mạnh cho đến cuối vụ Na.
2. Biện pháp phòng chống
2.1. Biện pháp phòng chống bọ phấn trắng và bọ trĩ
Tại thời điểm điều tra 31/7/2019 mật độ bọ phấn trên 85 con/ lá, bọ trĩ 5-10 con/ búp. Do vậy, tại những vườn na quả còn nhỏ cách thời gian thu hoạch từ 30 ngày trở lên tiến hành phòng trừ bằng thuốc Checsusa 500WP (hoạt chất Acetamiprid 100g/kg (100g/l) + Chlorpyrifos ethyl 400g/kg) (550g/l) (1 gói 100g/ 5 bình 16-20 lít) hoặc Actara 25WG (hoạt chất. Thiamethoxam) (1 gói 1g/ bình 8 lít), phun kép 2 lần, lần 2 cách lần 1 khoảng 7 ngày.
2.2. Biện pháp phòng trừ nhện đỏ
Tại thời điểm điều tra 31/7/2019 mật độ nhện đỏ 10-15 con/ lá, tương tự như phòng trừ bọ phấn tại những vườn na quả còn nhỏ cách thời gian thu hoạch từ 30 ngày trở lên tiến hành phòng trừ bằng thuốc Comite 73EC (hoạt chất Propargite) (12-15ml/ bình 8 lít) hoặc thuốc Ortus 5 SC (hoạt chất Fenpyroximate) (1 gói 12ml/ bình 8 lít).
2.3. Kiến nghị
Chi cục Trồng trọt và BVTV cần tiến hành điều tra định kỳ về mật độ bọ trĩ trên cây Na thời kỳ na ra lộc đầu tháng 4, bọ phấn trong tháng 5, để có kế hoạch chỉ đạo việc áp dụng các biện pháp phòng chống kịp thời và hiệu quả.
Viện BVTV
· TỈNH ĐẦU TIÊN CÔNG BỐ DỊCH SÂU KEO PHÁ LÚA
· LẦN ĐẦU TIÊN GHI NHẬN SỰ XUẤT HIỆN CỦA SÂU ĐỤC LÁ CÀ CHUA NAM MỸ Tuta absoluta (Meyrick) (Lepidoptera: Gelechiidae) Ở VIỆT NAM: ĐẶC ĐIỂM HÌNH THÁI, GIẢI PHẪU VÀ SINH HỌC PHÂN TỬ
· HỘI THẢO GIỚI THIỆU KỸ THUẬT LAMP KIT GIÁM ĐỊNH BỆNH VI RÚT KHẢM LÁ SẮN TẠI VIỆT NAM
· FIRST REPORT OF SRILANKAN CASSAVA MOSAIC VIRUS INFECTING CASSAVA IN VIETNAM
· KẾT QUẢ ĐIỀU TRA SÂU ĐỤC LÁ CÀ CHUA NAM MỸ TẠI LÂM ĐỒNG
· CÔNG ĐOÀN VIỆN BẢO VỆ THỰC VẬT CHÀO MỪNG 74 NĂM NGÀY QUỐC KHÁNH NƯỚC CHXHCN VIỆT NAM ( 2/9/1945-2/9/2019)
· GS.TS. NGUYỄN HOÀNG TRÍ LÀ NGUỜI CÓ CÔNG ĐẦU TIÊN TRONG VIỆC ĐƯA VIỆT NAM VÀO DANH SÁCH BẢN ĐỒ SINH QUYỂN THẾ GIỚI
· THÔNG BÁO TUYỂN DỤNG VIÊN CHỨC NĂM 2019
· Kiểm tra, đánh giá kết quả triển khai đề tài KHCN
· Phong chức danh GS, PGS năm 2010
· Hội nghị đầu bờ: Phòng trừ bệnh thối nhũn hành, tỏi tại Hải Dương
· Hội nghị Khoa học và Công nghệ Viện BVTV năm 2010
· LỄ PHÁT ĐỘNG TẾT TRỒNG CÂY XUÂN TÂN MÃO 201
· BÁO CÁO NGÀY TÌNH HÌNH BỆNH LÙN SỌC ĐEN HẠI LÚA
· Hội thảo đánh giá kết quả thực hiện dự án: “Nâng cao năng suất và chất lượng hồng ngọt ở Việt Nam và Australia” năm 2010 và kế hoạch thực hiện trong năm 2011
· MỘT SỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU NHÂN SINH KHỐI TẾ BÀO SÂU KHOANG (S. litura) ĐỂ PHỤC VỤ SẢN XUẤT CHẾ PHẨM VI RÚT NPV
· Tham quan mô hình trồng cây ăn quả ôn đới tại Bắc Hà- Lào Cai